Document Type : Original Article
Authors
1 Department of Toxicology and Pharmacology, Faculty of Pharmacy, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
2 Pharmaceutical Management & Economic Research Center and Department of Pharmacoeconomics and Pharmaceutical Administration, Faculty of Pharmacy, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
3 PhD. Of Organic Chemistry, Food and Drug Administration, Tehran, Iran.
Abstract
Background and Objective: According to the right to health, one of the most basic human rights, all individual have the right to essential medicines. These medicines should be available to those in need at the appropriate time and at a reasonable cost.
Methods: This article has been written using both printed books and e-books, as well as articles and documents, and employes a comparative-analytical for examination.
Results: From the perspective of the World Health Organization, access to essential medicines, regard asfunamental right and key indicator of the right to health. This issue is particulary significant for som countries, especially that are poor and less developed, due to concern about affordability. Because of the vital importance of these medicine, the World Health Organization publishes a list of essential medicine every two years, according to based on minimum needs.
Conclusion: Although the Islamic Republic of Iran has taken serious measures to address the pharmaceutical needs of its citizens by regulating price and the drug market, especially through the import of drugs and the implementation of the generic plan, serious work has not been done regarding the preparation of the list of essential medicines. However, considering the rejection of this need and reaching the relative self-sufficiency in the country, through the comprehensive generic plan, adjusting the internal list according to the World Health Organization’s list does not seem necessary. Each country has its own independent list of essential medicines based on its production capacity and needs.
Keywords
- right to health
- availability
- acceptability
- compulsory license
- appropriate distribution
- market control
- generic plan
Main Subjects
Article Title [Persian]
دسترسی به داروهای ضروری در ایران: انطباق با اسناد بینالملل
Authors [Persian]
- عباس کبریایی زاده 1
- وحیده منتظری نجف آبادی 2
- رویا ایازی نصرآبادی 3
1 گروه سم شناسی و فارماکولوژی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
2 مرکز تحقیقات مدیریت و اقتصاد دارویی و گروه فارماکولوژی و مدیریت داروسازی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی هوشمند، ، تهران، ایران.
3 دکتری شیمی آلی، سازمان غذا و دارو، تهران، ایران.
Abstract [Persian]
زمینه و هدف: بر اساس مفاد حق سلامت دسترسی آسان و سریع به داروهای باکیفیتیکی از حقوق اساسی و ضروری آحاد بشر می باشد. بنابراین، این داروها باید در زمان مناسب و به مقدار کافی در دسترس افراد نیازمند قرار گیرند.
روشها: این مقاله با استفاده از اسناد و ضوابط موجود در سازمان غذا و دارو ایران و سازمان بهداشت جهانی تهیه گردیده است و با تطبیق و مقاسیه آنها به صورت تحلیلی بیان شده است.
یافته ها: از منظر سازمان بهداشت جهانی، دسترسی به داروهای ضروری به عنوان یک حق حداقلی، ازجمله شاخصهای اصلی حق سلامت محسوب میشود. این موضوع براساس مقرون به صرفه بودن، مورد توجه برخی کشورها به ویژه کشورهای فقیر و کمتر توسعه یافته قرارگرفته است. بهعلت اهمیت حیاتی این داروها، سازمان بهداشت جهانی هر ساله فهرست داروهای ضروری را با توجه به نیازهای حداقلی به صورت دوسالانه منتشر میکند.
نتیجه گیری: اگرچه جمهوری اسلامی ایران از طریق نظارت قانونی بر قیمت، و بازار دارو، بهویژه واردات دارو و اجرای طرح ژنریک، اقدامات جدی در راستای پاسخگویی به نیازهای دارویی شهروندان خود انجام داده است، اما درخصوص تهیه فهرست داروهای ضروری، کار جدی صورت نگرفته است. با این حال، با توجه به پیشرفت در این زمینه و رسیدن به خودکفایی نسبی کشور، به نظر نمیرسد که تنظیم فهرست داخلی متناسب با فهرست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی ضروری باشد. هرکشوری براساس توان تولید و نیاز خود، فهرست مستقل داروهای ضروری خود را تدوین می کند. بر این اساس دولت ها باید فهرست داروهای ضروری را بر اساس فهرست سازمان بهداشت جهانی، شرایط اقلیمی، توان تولید و الزامات داخلی تنظیم و تامین (تولید یا واردات) نمایند تا عدالت در دسترسی به دارو های ضروری برای تمام اقشار جامعه فراهم گردد.
Keywords [Persian]
- حق سلامت
- موجود بودن
- قابل قبول بودن
- مجوز اجباری
- توزیع مناسب
- کنترل بازار
- طرح ژنریک
مقدمه
این مسئولیت اصلی دولتهاست که از قابلیت دسترسی مردمِ خود به محصولات دارویی اطمینان حاصل کنند و این اصل با توسل بر حق سلامت مندرج در اسناد و موازین ملی و بینالمللی به ویژه در ارتباط با حق های بشری صورت میگیرد. امروزه، موضوع دسترسی به داروهای ضروری به عنوان بخش مهمی از حق سلامت، به ویژه در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه دنبال میشود. این داروها با توجه به اولویتبندی نیازهای مراقبت سلامت جمعیتها تعیین میشوند. موضوع دسترسی نیز شامل ابعاد کیفی، کمی، قیمت مناسب، و حتی دسترسی به اطلاعات مزبور، مطرح می باشد. داروهای ضروری شامل فهرستی از داروهای مورد نیاز جدی برای سلامت جامعه میباشد که در رویکرد حق های بشری از اهمیت فراوان برخوردار است. در ارتباط با موضوع دسترسی به داروهای ضروری، در دستورالعمل اصول اشتغال و حقوق بشر برای صنایع دارویی بند 43 از تفسیر عمومی شماره 14، اهمیت تدارک داروهای ضروری را مورد توجه ویژه قرار داده است.1 دولتها موظفند از قابلیت دسترسی به محصولات دارو اطمینان حاصل کنند و این اصل با توسل بر حق سلامت مندرج در اسناد و موازین بینالمللی حق های بشری صورت میگیرد. سازمان بهداشت جهانی، تحقق عملی دسترسی به دارو را به چهار بخش اصلی شامل: 1) قیمت مناسب، 2) کمکهای مالی دولتی، مستمر و پایدار، 3) انتخاب و استفاده معقول و منطقی دارو، 4) شبکه عرضه و نظام مراقبت سلامت معقول تقسیمبندی کرده است. چنانچه این چهار عنصر فراهم گردد، دسترسی بیماران به دارو به نحو مطلوب صورت خواهد گرفت.قابل توجه است که دارو در پیشگیری، درمان و کنترل بیماری های فراگیر، بومی و محلی و بیماریهای حرفه ای و شغلی نقش چشمگیری دارد و عامل مهمی در تحقق حق بر سلامت به شمار می رود. میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در بند 2 ماده 12 به تعهد دولت ها جهت "پیشگیری، درمان و کنترل بیماری های فراگیر، بومی و حرفهای و پیکار با این بیماری ها" اشاره کرده است. همچنین، در قسمت (ج) ماده مذکور به موضوع دسترسی به دارو به عنوان ابزاری برای مبارزه با بیماری پرداخته است. همچنین، این کمیته در تفسیر عمومی شماره 14 خود، دسترسی به داروهای اساسی را به عنوان حق بشر توصیف کرده که از عناصر اصلی تحقق عالی ترین سطح قابل حصول سلامت جسمی و روانی به شمار میرود. علاوه بر این، کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز دسترسی به دارو برای بیماری های فراگیر نظیر HIV/AIDS را عنصری حیاتی برای تحقق تدریجی و کامل حق بهره مندی از عالی ترین سطوح قابل حصول سلامت برشمرده است.