نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 کارشناس ارشد حقوق، گروه حقوق سلامت، دانشگاه علوم پزشکی هوشمند، تهران، ایران .
3 کارشناس ارشد حقوق جزای اسلامی، دانشگاه آزاد واحد اراک، ایران.
4 کارشناس ارشد حقوق بین الملل، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات ، ایران.
چکیده
زمینه و هدف: محیط زیست برای بقای حیات بشر ضروری است، بنابراین، باید از آن در برابر هرگونه آلودگی احتمالی، سوءاستفاده و بهره برداری بیرویه جلوگیری کرد. هدف اصلی این مقاله، بررسی چهارچوب نظام حقوقی و وضعیت مقررات مرتبط با حقوق محیطزیست در جهان با تاکید بر تدابیر و الزامات فعالیتهای تجاری و بازار است. به نحوی که میتواند الگویی برای کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته که در آغاز راه تدوین و اجرای چنین مقرراتی هستند، فراهم آورد.
روشها: این مقاله با بررسی قوانین بین المللی حوزه محیط زیست و مقالات علمی تهیه شده است و تلاش کرده تا حفاظت از محیط زیست را به منظور دستیابی اهداف پایدار بررسی نماید.
یافته ها: در جهان امروز، حفظ محیط زیست به عنوان یک امر بسیار مهم مورد توجه قرار دارد و در بعضی از کشورها، این امر از طریق وضع قوانین و مقررات، به خوبی پیگیری شده است. منابع اصلی حفظ و صیانت حقوقی از محیط زیست، شامل قوانین و معاهدات بین المللی هستند.، ازجمله دستورالعمل های قانون اساسی، قوانین مصوب پارلمان اتحادیه اروپا، مقررات سازمان های نظارتی و یا تصمیمات رای دادگاهها.
نتیجه گیری: قانونگذار باید با پیش بینی و اجرای مالیات هایی بر آلوده کنندگان محیط زیست، عدم تمدید و یا ابطال مجوز صنایع مخرب، تدوین و اجرا مقررات مربوط به مسئولیت حفاظت محیط زیست، رسیدن به توسعه پایدار را دنبال کند. همچنین، اتخاذ تدابیر تشویقی نظیر معافیت مالیات های دولتی برای افراد و شرکتهایی که به نوعی به محیط زیست پاک کمک میکنند، میتواند موثر باشد. در این میان، بیمه محیط زیست به عنوان یک سیاست انتخابی اتحادیه اروپا با جدیت دنبال میشود تا امنیت صنایعی که به نحوی با خطر آلودگی محیطزیست روبرو هستند، تضمین شود. بعلاوه حفاظت از محیط زیست یکی از موضوعات مهم حوزه حقوق سلامت می باشد. ابنای بشر برای رسیدن به سلامتی به عنوان یک رکن اولیه از حقوق بشر، نیازمند زندگی در شرایط زیست محیطی سالم و پاک هستند. بنابراین دولت ها موظف هستند با تدوین قوانین مربوط با محیط زیست و حفاظت از آن وظیفه خود نسبت به جامعه را ایفا نمایند.
کلیدواژهها
موضوعات
مقدمه
نگرانی های بشر در زمینه محیطزیست در ابعاد ملی، منطقه ای و جهانی هنگامی مشهود گردید، که با توسعه صنعتی، استفاده از منابع معدود تجدیدپذیر و غیر قابل تجدید کره زمین، رو به فزونی نهاد. توسعه از یک سو با صنعت و تکنولوژی؛ و از سوئی دیگر با تخریب و آلودگی های محیط زیست ارتباط دارد. مهم ترین مساله ای که توجه بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است، پدیده تغییر اقلیم و گرم شدن جهانی در اثر انتشار گازهای گلخانه ای است که این مساله جهان را در آستانه یک فاجعه بزرگ انسانی و زیستمحیطی قرار داده است. امروزه افزایش جمعیت بشر و فعالیت های ناشی از آن در زمینه های مختلف صنعتی، حمل و نقل، کشاورزی و ... روز به روز باعث افزایش غلظت این گازها در اتمسفر به طور غیرطبیعی شده و به دنبال آن منجر به اثر گلخانه ای و بروز تغییرات آب و هوایی مانند گرم شدن کره زمین و تخریب لایه ازون شده است. با توجه به اینکه زمین سرمایه مشترک بشر برای نسل حاضر و نسل های آینده است، لذا تمامی تلاش هایی که برای حفاظت از محیط زیست انجام میشود، در حقیقت گام برداشتن در مسیر حفظ نسل بشری است. با این تفاسیر، در گیرودار زندگی روزمره گاهی انسانها به میراث گرانبهای زندگی خود کمتر توجه داشته و حتی عالمانه و عامدانه آن را تخریب می نماید. به همین دلیل قوانینی برای حمایت از محیطزیست به تصویب رسیده و مجازات هایی برای عاملان تخریب محیط زیست در نظر گرفته شده است. همچنین در سال 1995 میلادی نخستین بار اقتصاددانی به نام گوزنتس رابطه آلودگی و رشد اقتصادی را بررسی کرده و منحنی زیست محیطی کوزنتس (EKC) را بدست آورد. براساس این فرضیه، رشد اقتصادی همواره منجر به تخریب محیطزیست نمی شود.