دانشگاه علوم پزشکی هوشمند

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

1 استادیار گروه رادیوانکولوژِی، دانشکده پزشکی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 متخصص بیهوشی، گروه پزشکی، بیمارستان بانک ملی ایران، تهران، ایران

3 گروه تخصصی حقوق سلامت دانشگاه علوم پزشکی هوشمند

چکیده

زمینه و هدف: شرایط زندگی صنعتی، افزایش جمعیت افراد سالخورده و بروز بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج، سبب گرایش بیماران به استفاده از داروها و روش‌های طب مکمل و جایگزین از جمله روش­های مبتنی بر بیوفیلد یا هاله شده است. این روش­ها خطرات عوارض داروهای شیمیایی و هزینه سنگین درمان­های رایج پزشکی مدرن را ندارند. به‌منظور استفاده بهینه، این طب کهن نیازمند کنترل و نظارت قانونی به‌منظور جلوگیری از سوءاستفاده مالی و کلاهبرداری و همین­طور سهل­ انگاری و قصور درمانگران ‌می‌باشد.
روش­ها: روش‌ها و قوانین نظارتی برای طب مکمل و جایگزین در جهان بررسی شده و بهترین روش و قوانین نظارتی برای طب مکمل در ایران ارائه شده است.
یافته­ ها: هر حوزه پزشکی نیازمند قانون­گذاری، کنترل و نظارت قانونی و بازرسی از داخل یا خارج یک سازمان‌ تولیدکننده و عرضه­ کننده کالا و خدمات سلامت است. این اقدامات علاوه بر تضمین کیفیت، افزایش کارآیی و کاهش ریسک کاربرد ابزارها و روش­ها، را موجب می شود و مانع از هرگونه سوءاستفاده و کلاهبرداری می گردد. این موضوع در حوزه طب مکمل که نیازمند اعتماد بین درمانگر و بیمار است، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
نتیجه ­گیری: با توجه به احتمال بالای سوء­استفاده مالی و کلاهبرداری، تدوین و تصویب مقررات مقتضی به­ منظور جلوگیری از ادعاهای کذب در استفاده از روش‌های طب مکمل و جایگزین امری ضروری است. بنابراین، لازم است مجموعه قوانین اخلاقی این طب به قانون الزامی تبدیل شده و تمهیدات لازم جهت نظارت پیشگیرانه اندیشیده شود. استاندارد‌های آموزشی نیز باید به­دقت اعمال شوند تا از اشتغال افراد ناآگاه و فاقد صلاحیت در این حوزه جلوگیری شود، زیرا فعالیت این افراد می­تواند سبب سلب اعتماد مردم شود. نظارت بر طب مکمل و جایگزین از دو منظر حائز اهمیت می باشد1) متخصصان و ارایه دهندگان خدمات و 2) اعتباربخشی به قوانین اخلاقی مختص طب مکمل و جایگزین از این رو به جهت جلوگیری از ادعای کذب و اعتماد بخشی جامعه به لمس درمانی، ابتدا باید قوانین در این خصوص بازنگری و تدوین گردد تا بر اساس توانایی و تخصص افراد مجوز صادر گردد و در مرحله دوم نظارت و بازرسی مستمر برون سازمانی انجام گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مقدمه

طب مکمل و جایگزین "CAM" روشی درمانی است که در حیطه پزشکی مدرن جایگاهی نداشته و یا اثربخشی آن اثبات نشده است. استفاده از طب مکمل و جایگزین موافقان و مخالفانی دارد، اما سازمان بهداشت جهانی طب سنتی و مکمل کشورها را با دلایل مختلف مورد پذیرش قرار داد و خواستار ورود آن به حوزه طب مدرن شد. سازمان بهداشت جهانی با تدوین سند راهبردی با چهار هدف عمده 1- ادغام مناسب طب سنتی با سیستم بهداشتی-درمانی کشورها به وسیله توسعه سیاست­ گذاری و برنامه­ ریزی­ های لازم، 2- تعیین و تضمین ایمنی، کارایی و کیفیت طب سنتی، فرآورده­ ها و روش­ های درمانی آن، 3- افزایش دسترسی و ارائه خدمات طب سنتی با توجه خاص به مردم کم‌درآمد، 4- ترویج استفاده منطقی و حفظ و صیانت از آثار و منابع طب سنتی، خواستار توجه بیشتر، علمی­تر و کاربردی­ تر به این حوزه توسط کشورهای جهان شده است. حقوق پزشکی شاخه­ای از رشته حقوق است که مجموعه قواعد و مقررات حاکم بر مسائل پزشکی و داروئی را مورد مطالعه قرار می­دهد. امروزه نیاز به طب سنتی به پشتوانه حقوق پزشکی و حمایت قانونی از آن به دلیل مواجه ­بودن با چالش­ های متعدد ضروری است. برخی از شاخه ­های طب مکمل نیز که فرآیند رسمیت یافتگی را کاملا طی نکرده ­اند با مشکلات متعدد ناشی از توسعه نیافتگی حقوقی مواجه هستند. به­ دلیل افزایش طول عمر و بروز بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج مردم از مصرف داروهای شیمیایی پرخطر بیش از پیش گریزان شده و به روش‌های طب مکمل و جایگزین رو آورده‌اند. به­ منظور به­ کارگیری درست این روش باید از اعمال استانداردهای عملی و چهارچوب‌های قانونی و اخلاقی از طریق کنترل و نظارت مستمر اطمینان حاصل کرد. از طرفی رفع آلام بیماران از اهمیت خاصی در فرهنگ­ هشای مختلف به­ ویژه فرهنگ والای اسلامی برخوردار است، لذا این حوزه از طب باید براساس چهارچوب‌های اخلاقی و قانونی اقدام نماید تا متخصصان حوزه­ های پزشکی بتوانند به بهترین شکل به وظایف خود عمل کنند.

 

 

[1]. Noras, M. R., Yousefi, M., Kiani, M. A. Complementary and Alternative Medicine(CAM) Use in Pediatric Disease: A Short Review. International Journal of Pediatrics, 2013; 1(2): 45-49.
[1]. World Health Organization. WHO traditional medicine strategy: 2014-2023. World Health Organization; 2013.
[1]. Islami Tabar Sh. Medical law, part two - the need to review the legal and criminal laws of medical affairs and related professions. Teb va Tazkiye. 2000;9(3):71-74.
[1]. Hover-Kramer D, Mentgen J. Healing touch: A guidebook for practitioners. Thomson Learning, 2nd Edition. 2002.
[1]. NCCAM. Energy Medicine: An Overview. Backgrounder. National Center for Complementary and Alternative Medicine.
[1]. Guarneri M. 108 Pears to your Healing Poteential. Hay Housey InC, 2017; P 87.
[1].Sanghamitra M. Misra & Ana Maria Verissimo. A Guide to Integrative Pediatrics for the Healthcare Professional. Springer, 2014; P 18. https://doi.org/10.1007/978-3-319-06835-0
[1]. Sajjadian A, Moradi M, Haji Mahmoudi M, Mirmoulai T. Complementary medicine use among cancer patients after excluding the praying as a complementary therapy. ijbd 2009; 2 (1) :13-22. 
[1]. Judy Kosovich. The Regulation of Energy Medicine: Space, Propulsion & Energy Sciences International Forum-2012. Elsevier, 244.
[1]. Michael H. Cohen. Regulating Healing: Notes on the Ecology of Awareness and the Awareness of Ecology. St. Johns Law Review. Issue 4 Volume 78, fall 2004, Number 4, Article 5.  1185.
[1]. Wiesener S, Falkenberg T, Hegyi G, Hök J, Roberti di Sarsina P, Fønnebø V. Legal status and regulation of complementary and alternative medicine in Europe. Forschende Komplementärmedizin/Research in Complementary Medicine. 2012 Nov 1;19(Suppl. 2):29-36.
[1]. Saraf S. Legal regulations of complementary and alternative medicines in different countries. Pharmacognosy reviews. 2012 Jul;6(12):154.
[1]. Taghipour A, Bahrami Taghanaki H, Hosienzade H, Noras M. Ethical and legal challenges in complementary and alternative medicine. Iranian Journal of Medical Ethics and History of Medicine. 2016 Oct 10;9(3):23-31.
[1]. Ruggio M, DeSantis-Then L. Complementary and alternative medicine: longstanding legal obstacles to cutting edge treatment. Journal of Health & Life Sciences Law. 2009 Jul 1;2(4):137-9.
[1]. Chan PS, Wong MM. Physicians and complementary-alternative medicine: training, attitudes, and practices in Hawaii.
[1]. Adhami H, Sadraei Shamloo D. Ethics in complementary and alternative medicine. IJMEHM 2008; 1 (2) :69-72.
[1] .INH, what is CAM? updated February 2007, Available at: http:// the body.com/nccam/what is. pdf
[1]. Grainger R, Cieuttini FM.Medical management of osteoarthritis of the knee and hip joints. Med J Aust 2004; 180: 232-236 .   
[1]. Mousavizadeh K., Ansari H.. Complementary / Alternative Medicine and medical education. Payesh 2008; 7 (4) :329-336.
[1]. Midge Murphy. Legal Issues in the Practice of Energy Therapies Empower Your Practice & Reduce Your Potential Liability with Essential Risk Management Strategies. Dean of Students Energy Medicine University.
[1]. Feinstein D, Eden D. Ethics Handbook for Energy Healing Practitioners: Toolkit for Energy Healing Practitioners. 2011, 21(3); 72.
[1]. Van De Veldt J. Insurance Reimbursement for Reiki Sessions. Reiki News Magazine, Fall 2008; 45.
[1]. Costescu M, Georgescu S R, Draghia F, Coman L, Coman OA, Tampa MS. The Ethical Implications of stemic Complementary and Alternative Medicine in Systemic Lupus Erythematosus. Medicina moderna. 2014. 21(2); 120-126.
[1]. Medical Council of New Zealand. Doctors and CAM (Complementary and Alternative Medicine). November 2017.
[1]. Janice Willard. Informed Consent: An Integral Aspect of Documenting the Work. 2.
[1] . Islami Tabar Sh. Medical Law Consent (third part). Teb va Tazkiye. 2016;2(10):97-103.
[1]. Weir M. Law and Ethics in Complementary Medicine. Fifth Edition, 2016; 58-59.
[1] .UK Healers: Healing and the Law. July 2014, 1.
[1]. Kosovich J. The Regulation of Energy Medicine: Space, Propulsion & Energy Sciences International Forum-2012. Elsevier; P 246. 
[1] . Gandhi, S., Sigh, O., Tiwari, A., Apshingekar, P., Jain, S., Jain, V., Pal, P. and Vyas, A. Regulatory Frameworks for Integrated Medicine Management in USA, Europe, Japan, and China. International Journal of Drug Regulatory Affairs. 2024;12(2):37-45.doi: 10.22270/ijdra.v12i2.672.
[1]. Hamilton JL, Roemheld-Hamm B, Young DM, Jalba M, DiCicco-Bloom B. Complementary and alternative medicine in US family medicine practices: a pilot qualitative study. Alternative Therapies in Health & Medicine. 2008 May 1;14(3).
[1]. Hashempur MH, Heydari M, Mosavat SH, Heydari ST, Shams M. Complementary and alternative medicine use in Iranian patients with diabetes mellitus. Journal of integrative medicine. 2015 Sep 1;13(5):319-25.
[1]. Aghaei A, Khalili M. Challenges and Opportunities of Promoting Complementary and Alternative Medicine (CAM) in Iran’s Internet Arena. Journal of Consumer Health on the Internet. 2018 Apr 3;22(2):142-9.
[1]. Mills SY. Regulation in complementary and alternative medicine. Bmj. 2001 Jan 20;322(7279):158-60.