نوع مقاله : مقاله کوتاه
نویسندگان
1 استادیار گروه رادیوانکولوژِی، دانشکده پزشکی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 متخصص بیهوشی، گروه پزشکی، بیمارستان بانک ملی ایران، تهران، ایران
3 گروه تخصصی حقوق سلامت دانشگاه علوم پزشکی هوشمند
چکیده
زمینه و هدف: شرایط زندگی صنعتی، افزایش جمعیت افراد سالخورده و بروز بیماریهای مزمن و صعبالعلاج، سبب گرایش بیماران به استفاده از داروها و روشهای طب مکمل و جایگزین از جمله روشهای مبتنی بر بیوفیلد یا هاله شده است. این روشها خطرات عوارض داروهای شیمیایی و هزینه سنگین درمانهای رایج پزشکی مدرن را ندارند. بهمنظور استفاده بهینه، این طب کهن نیازمند کنترل و نظارت قانونی بهمنظور جلوگیری از سوءاستفاده مالی و کلاهبرداری و همینطور سهل انگاری و قصور درمانگران میباشد.
روشها: روشها و قوانین نظارتی برای طب مکمل و جایگزین در جهان بررسی شده و بهترین روش و قوانین نظارتی برای طب مکمل در ایران ارائه شده است.
یافته ها: هر حوزه پزشکی نیازمند قانونگذاری، کنترل و نظارت قانونی و بازرسی از داخل یا خارج یک سازمان تولیدکننده و عرضه کننده کالا و خدمات سلامت است. این اقدامات علاوه بر تضمین کیفیت، افزایش کارآیی و کاهش ریسک کاربرد ابزارها و روشها، را موجب می شود و مانع از هرگونه سوءاستفاده و کلاهبرداری می گردد. این موضوع در حوزه طب مکمل که نیازمند اعتماد بین درمانگر و بیمار است، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
نتیجه گیری: با توجه به احتمال بالای سوءاستفاده مالی و کلاهبرداری، تدوین و تصویب مقررات مقتضی به منظور جلوگیری از ادعاهای کذب در استفاده از روشهای طب مکمل و جایگزین امری ضروری است. بنابراین، لازم است مجموعه قوانین اخلاقی این طب به قانون الزامی تبدیل شده و تمهیدات لازم جهت نظارت پیشگیرانه اندیشیده شود. استانداردهای آموزشی نیز باید بهدقت اعمال شوند تا از اشتغال افراد ناآگاه و فاقد صلاحیت در این حوزه جلوگیری شود، زیرا فعالیت این افراد میتواند سبب سلب اعتماد مردم شود. نظارت بر طب مکمل و جایگزین از دو منظر حائز اهمیت می باشد1) متخصصان و ارایه دهندگان خدمات و 2) اعتباربخشی به قوانین اخلاقی مختص طب مکمل و جایگزین از این رو به جهت جلوگیری از ادعای کذب و اعتماد بخشی جامعه به لمس درمانی، ابتدا باید قوانین در این خصوص بازنگری و تدوین گردد تا بر اساس توانایی و تخصص افراد مجوز صادر گردد و در مرحله دوم نظارت و بازرسی مستمر برون سازمانی انجام گیرد.
کلیدواژهها
موضوعات
مقدمه
طب مکمل و جایگزین "CAM" روشی درمانی است که در حیطه پزشکی مدرن جایگاهی نداشته و یا اثربخشی آن اثبات نشده است. استفاده از طب مکمل و جایگزین موافقان و مخالفانی دارد، اما سازمان بهداشت جهانی طب سنتی و مکمل کشورها را با دلایل مختلف مورد پذیرش قرار داد و خواستار ورود آن به حوزه طب مدرن شد. سازمان بهداشت جهانی با تدوین سند راهبردی با چهار هدف عمده 1- ادغام مناسب طب سنتی با سیستم بهداشتی-درمانی کشورها به وسیله توسعه سیاست گذاری و برنامه ریزی های لازم، 2- تعیین و تضمین ایمنی، کارایی و کیفیت طب سنتی، فرآورده ها و روش های درمانی آن، 3- افزایش دسترسی و ارائه خدمات طب سنتی با توجه خاص به مردم کمدرآمد، 4- ترویج استفاده منطقی و حفظ و صیانت از آثار و منابع طب سنتی، خواستار توجه بیشتر، علمیتر و کاربردی تر به این حوزه توسط کشورهای جهان شده است. حقوق پزشکی شاخهای از رشته حقوق است که مجموعه قواعد و مقررات حاکم بر مسائل پزشکی و داروئی را مورد مطالعه قرار میدهد. امروزه نیاز به طب سنتی به پشتوانه حقوق پزشکی و حمایت قانونی از آن به دلیل مواجه بودن با چالش های متعدد ضروری است. برخی از شاخه های طب مکمل نیز که فرآیند رسمیت یافتگی را کاملا طی نکرده اند با مشکلات متعدد ناشی از توسعه نیافتگی حقوقی مواجه هستند. به دلیل افزایش طول عمر و بروز بیماریهای مزمن و صعبالعلاج مردم از مصرف داروهای شیمیایی پرخطر بیش از پیش گریزان شده و به روشهای طب مکمل و جایگزین رو آوردهاند. به منظور به کارگیری درست این روش باید از اعمال استانداردهای عملی و چهارچوبهای قانونی و اخلاقی از طریق کنترل و نظارت مستمر اطمینان حاصل کرد. از طرفی رفع آلام بیماران از اهمیت خاصی در فرهنگ هشای مختلف به ویژه فرهنگ والای اسلامی برخوردار است، لذا این حوزه از طب باید براساس چهارچوبهای اخلاقی و قانونی اقدام نماید تا متخصصان حوزه های پزشکی بتوانند به بهترین شکل به وظایف خود عمل کنند.