Document Type : Original Article
Authors
1 Clinical Research Dept., Pasteur Institute of Iran, Tehran, Iran.
2 Professor of Pathology, Clinical Research Department of Pasteur Institute of Iran, Tehran, Iran.
3 Medicine, Quran and Hadith Research Center & Department of Community Medicine, Faculty of Medicine, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran
Abstract
Background and Objective: One of the stages of approval a drug or treatment method as a standard product or method in legal centers is clinical trial involving human samples. Since the efficacy of the tested drugs and treatments have not been proven yet, individual participating in these trials face inherent risks. therefore, ethics and law demand the protection for these people and the prevention of risks and the compensation for damages resulting from adverse events.
Methods: In this article, the ethical and legal issues of therapeutic and non-therapeutic clinical trials are investigated and the model of the best method for conducting clinical trials from an ethical perspective is presented.
Results: Biomedical researches are conducted in different methods and clinical trials on human samples face the most ethical and legal issues and challenges. Among the most important challenges are unacceptable risks to the participants, obtaining informed consent, especially for individuals without mental capacity and children, negligence and negligence of researchers and compensation for possible damages to the participants.
Conclusion: By modeling to the regulations related to clinical trials on human samples in EU member countries, including England, not only the right to freedom and individual independence of humans is respected; Rather, the lives and health of the participants are also safegaurded. This dual focus is also emphasized in Islamic jurisprudence. The legal issues of the use of specific populations such as prisoners, children, patients and cognitively impaired adults has not escaped the attention of legislators in leading countries.
Keywords
- Clinical trials
- informed consent
- individual lacking capacity
- right to freedom
- vulnerable populations
Main Subjects
Article Title [Persian]
تحقیقات روی نمونه‌های انسانی از منظر اخلاق زیستی
Authors [Persian]
- عبدالحسن کاظمی 1
- علی اسلامی فر 2
- محسن صابری اسفیدواجانی 3
1 استاد اخلاق زیستی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
2 استاد پاتولوژی، بخش تحقیقات بالینی انستیتو پاستور ایران، تهران، ایران.
3 مرکزتحقیقات طب، قرآن وحدیث، گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، تهران، ایران
Abstract [Persian]
زمینه و هدف: یکی از مراحل پذیرش یک دارو یا روش درمانی به عنوان یک محصول یا شیوه استاندارد، در مراکز قانونی، انجام کارآزمایی بالینی برروی نمونه‌های انسانی است. از آنجا که قطعیت داروها و درمان‌های مورد آزمایش هنوز ثابت نشده‌اند، همواره خطراتی متوجه افراد و نمونه‌های مورد آزمایش میباشد؛ بنابراین، اخلاق و قانون خواستار حمایت از این افراد، پیشگیری از مخاطرات و جبران خسارات ناشی از حوادث هستند.
روشها: این مقاله بر اساس بررسی نتایج و گزارش های کارآزمایی های بالینی و مقالات علمی تهیه شده است و مسائل اخلاقی و حقوقی کارآزمایی‌های بالینی درمانی و غیردرمانی بر اساس انطباق با قوانین اخلاق زیستی تحلیل، مقایسه و بررسی شده است.
یافته ها: پژوهش های زیست‌پزشکی به روشهای مختلف انجام می شوند و کارآزمایی های بالینی روی نمونه های انسانی با بیشترین مسائل و چالش های اخلاقی و حقوقی مواجه هستند. از مهمترین چالش ها مخاطرات غیرقابل قبول برای مشارکت کنندگان، کسب رضایت آگاهانه به ویژه برای افراد فاقد صلاحیت عقلی و کودکان، سهل انگاری و قصور محققان و جبران خسارت احتمالی به شرکت کنندگان میباشد.
نتیجه گیری: با الگوبرداری و توسل به مقررات مربوط به کارآزمایی های بالینی روی نمونه‌های انسانی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، از جمله انگلستان نه تنها حق آزادی و استقلال فردی انسان‌ها محترم شمرده می شود؛ بلکه از جان و سلامت افراد مورد آزمایش نیز حفاظت به عمل میآید. این دو مـوضوع مـورد تاکید شارع مقدس اسلام نـیز میباشد. مسائل حقوقی استفاده از افراد و جمعیت های خاص نظیر زندانیان، کودکان، بیماران و بزرگسالان فاقد صلاحیت عقلی، از نظر قانون گذاران کشورهای پیشرو دور نمانده است. می توان با دریافت رضایت آگاهانه از افراد سالم یا ولی قانونی آنها نسبت به حضور آنها در کارآزمایی بالینی استفاده نمود البته حتما باید سلامت افراد، حقوق مادی و معنوی آنها در این آزمون ها مدنظر قرار گیرد و بعلاوه تمام شرایط حضور در کارآزمایی بالینی شامل مخاطرات، اثرات حال و آینده، عوارض جانبی، به طور کامل به فرد یا ولی یا نماینده قانونی اطلاع رسانی گردد. پس باید چهار شرط رضایت آگاهانه، حفظ حریم خصوصی، تامین حقوق مادی و معنوی و آگاهی از خطرات و عوارض جانبی آزمایش ها به منظور رعایت اخلاق زیستی ملاحظه گردد.
Keywords [Persian]
- کارآزمایی‌های بالینی
- رضایت آگاهانه
- افراد فاقد صلاحیت
- حق آزادی
- جمعیت‌های خاص
مقدمه
"پزشکی" یک علم پویاست که همواره درحال تغییر و تحول میباشد. تحقیقات پزشکی، بخش جدایی ناپذیر علم پزشکی و ضامن تحقق هدف نهایی این علم، یعنی ارتقاء سلامت جامعه است. زمانی میکروب ها و سایر عوامل بیماری زا، ناشناخته بودند و این عدم آگاهی بشر به طور غیرمستقیم موجب مرگ میلیونها انسان بی گناه میشد، اما امروزه پیشرفتهای حوزه علوم پزشکی باعث ارتقاء سطح بهداشت و سلامت و در نتیجه کاهش نرخ مرگ و میر شده است. این پیشرفت ها به ویژه در حوزه دارو و درمان مستلزم انجام آزمایشهای متعدد روی نمونه های حیوانی و انسانی می باشد و موفقیت های این حوزه مدیون تلاش پژوهشگران و فداکاری شرکت‌کنندگان در این کارآزمایی هاست. این نوع آزمایشات به اشکال مختلف انجام می‌شوند، که تحقیقات روی نمونه‌های انسانی، تنها پس از تحقیقات روی نمونه‌های حیوانی انجام می‌شوند. کارآزمایی‌های بالینی روی نمونه‌های انسانی عموما با نگرانی‌های حقوقی، اخلاقی و جامعه‌شناختی در رابطه با ایمنی و حق های اساسی افراد شرکت کننده در تحقیقات همراه میباشد. کارآزمایی بالینی دریچه‌ای به سوی کشفیات و نوآوری در عرصه پزشکی است. در طول تاریخ بشر و به‌ویژه طی یکصد سال اخیر، بشر با توسل به این تحقیقات توانسته راهکار موثری برای بسیاری از مخاطرات سلامت ازجمله اپیدمی‌های مهلک نظیر طاعون پیدا کند. با وجود یک چهارچوب جهانی برای انجام این تحقیقات، هنوز به دلایل مختلف ازجمله پرداخت پول و ایجاد انگیزه مالی برای شرکت‌کنندگان در تحقیقات، این حوزه با تبعیض و مخاطرات فراوان برای نمونه‌ها همراه است. حامیان مالی هر پروژه تحقیقاتی به لحاظ قانونی موظف به اخذ مجوز یا تأییدیه کمیته اخلاق می‌باشند و کمیته اخلاق باید در یک بازه زمانی، نظر خود را در مورد هر نوع کارآزمایی بالینی اعلام نماید و در طول انجام تحقیقات، نظارت مستمر به‌عمل آورد تا از رعایت استانداردهای اخلاقی و قانونی اطمینان حاصل کند. محققان نیز موظف به ارائه گزارش دقیق درخصوص نحوه انجام کار، یافته‌ها و نتایج آن می‌باشند.
- Roberts P, Priest H, editors. Healthcare research: A handbook for students and practitioners. John Wiley & Sons; 2010 Feb 4.
- Vinudeep R. Consideration in Return for Consent: Ethics of Payments Made to And by Clinical Trial Subjects. Indian Journal of Health and Medical Law. 2021;4(2):1-9.
- Satalkar P, McLennan S, Elger BS, von Elm E, Matthias B. Investigators' sense of failure thwarted transparency in clinical trials discontinued for poor recruitment. Journal of Clinical Epidemiology. 2022 May 1;145:136-43.
- Kulakowski EC, Chronister LU. Research administration and management. Jones & Bartlett Publishers; 2006 Jan 16.
- Asghari F, Fotouhi A. Ethics in clinical trial. Iranian Journal of Diabetes and Metabolism. 2005 Feb 10;4:47-57.
- Srivastava L. Law & Medicine. Universal Law Publishing; 2010.
- Gostin LO. Public health law: power, duty, restraint. Univ of California Press; 2000.
- Molakhaili Meybodi, Mirzaei M. Ethical standards and regulations in research (based on regulations and ethical guidelines in biomedical research). Shahid Sadouqi University of Medical Sciences, Yazd, 2019, p. 6
- Huff TE. The rise of early modern science: Islam, China, and the West. (No Title). 2002.
- Daly WJ, Brater DC. Medieval contributions to the search for truth in clinical medicine. Perspectives in Biology and Medicine. 2000;43(4):530-40.
- Sawicka-Gutaj N, Gruszczyński D, Guzik P, Mostowska A, Walkowiak J. Publication ethics of human studies in the light of the Declaration of
Helsinki–A mini-review. Journal of Medical Science. 2022 Jun 30;91(2):e700-.
- Emanuel EJ, Grady CC, Crouch RA, Lie RK, Miller FG, Wendler DD, editors. The Oxford textbook of clinical research ethics. Oxford University Press; 2008 Apr 18.
- Ramírez K. Ethical Principles in Dental Research of Behavioral and Social Factors. Odovtos-International Journal of Dental Sciences. 2024 Apr 3:16-21.
- Askari G, Vajdi M, Jafari-Nasab S, Golpour-Hamedani S. Ethical guidelines for human research on children and adolescents: A narrative review study. Journal of Research in Medical Sciences. 2024 Aug 1;29(1):53.
- Yakubu A, Makinde O, Saxena A, Haire B, Oyedeji K, Iliyasu Z, Tegli J, Chiedozie IG, Danladi A, Borodo MM, Foláyan MO. Perceptions of policymakers and ethicists on ethical considerations in the conduct of research during disease outbreaks in Nigeria. Wellcome Open Research. 2024 May 14;9(252):252.
- Behnke M, Saganowski S, Kunc D, Kazienko P. Ethical considerations and checklist for affective research with wearables. IEEE Transactions on Affective Computing. 2022 Nov 16;15(1):50-62.
- Parsapoor A, Asghari F. Clinical trials on healthy volunteers: review of ethical considerations and a critique of acceptable risk. Iranian Journal of Medical Ethics and History of Medicine. 2012 Mar 10;5(1):19-26.
- Gallin JI, Ognibene FP, editors. Principles and practice of clinical research. Academic Press; 2012 Jul 10.
- Kadane JB, editor. Bayesian methods and ethics in a clinical trial design. John Wiley & Sons; 2011 Sep 20.
- Cairns R. ABC of Medical Law Lorraine Corfield, Ingrid Granne & William Latimer-Sayer Wiley-Blackwell, 2009,£ 19.99 pb, 64 pp. ISBN 9781405176286. The Psychiatrist. 2010 Aug;34(8):359.
- Mobasher M, Mahdaviniya J, Zendehdel K. ethics, medical research, Helsinki Declaration, informed consent. IJMEHM 2012; 5 (1 and 2) :62-68
- Amini, M., Sayyadi, S. Study of The Legal and Jurisprudential Status of The Clinical Trial Contract. ModernTechnologies Law, 2022; 3(5): 1-18.
- Edwards SJ, Lilford RJ, Thornton J, Hewison J. Informed consent for clinical trials: in search of the “best” method. Social science & medicine. 1998 Dec 1;47(11):1825-40.
- Verheggen FW, van Wijmen FC. Informed consent in clinical trials. Health Policy. 1996 May 1;36(2):131-53.
- Davis TC, Berkel HJ, Holcombe RF, Pramanik S, Divers SG. Informed consent for clinical trials: a comparative study of standard versus simplified forms. JNCI: Journal of the National Cancer Institute. 1998 May 6;90(9):668-74.
- Lema VM, Mbondo M, Kamau EN. Informed consent for clinical trials: a review. East African Medical Journal. 2009;86(3):133-42.
- Pietrzykowski T, Smilowska K. The reality of informed consent: empirical studies on patient comprehension systematic review. Trials. 2021 Dec;22:1-8.
- Gabriel SB, Stephens JC, Weiner MP. Genetic variation: A laboratory manual. 2007.
- Mason, J. K., McCall Smith, A., Laurie, G. T., & Aziz, M. (2006). Mason & McCall Smith's law and medical ethics (7th ed). Oxford University Press.
- Act MC. Mental capacity act. London: The Stationery Office. 2005.
- Instruments US. The Medicines for Human Use (Clinical Trials) Regulations 2004. London: The Stationery Office Ltd. 2003.
- Annas GJ. Medical privacy and medical research: judging the new federal regulations. New England Journal of Medicine. 2002;346:216.
- Grubb A, Laing JM, McHale J. Principles of medical law. Oxford University Press; 2010 Dec 9.
- Ratnoff MF. Hospitals--Management of Institutions--Conflict between Director's Inspection Right and Physician-Therapist Privilege. W. Res. L. Rev.. 1965;17:883.
- Smith RG, editor. Health care, crime and regulatory control. Hawkins Press; 1998. (Burdee (1916)25 COX 598:145)
- The Vaccine Damage Payments Act 1979 Statutory Sum Order 2007/1931.
- Silverman H. Ethical issues during the conduct of clinical trials. Proceedings of the American Thoracic Society. 2007 May;4(2):180-4.
- Tremaine WJ, Carlson MR, Isaacs KL, Motil KJ, Robuck PR, Wurzelmann JI. Ethical issues, safety, and data integrity in clinical trials. Inflammatory bowel diseases. 2005 Nov 1;11(suppl_1):S17-21.
- Black L, Batist G, Avard D, Rousseau C, Diaz Z, Knoppers BM. Physician recruitment of patients to non-therapeutic oncology clinical trials: ethics revisited. Frontiers in Pharmacology. 2013 Mar 11;4:25.
- Sheikh A. Ireland and medical research with minors: Some medico-legal aspects. European Journal of Health Law. 2008 Jan 1;15(2):169-81.
- Lambers Heerspink HJ, Dobre D, Hillege HL, Grobbee DE, De Zeeuw D. Does the European clinical trials directive really improve clinical trial approval time?. British journal of clinical pharmacology. 2008 Oct;66(4):546-50.
- Bunge, S. The Developing Human Brain. 2012 https://doi.org/10.3389/978-2-88919-025-6
- Caldron PH, Gavrilova SI, Kropf S. Why (not) go east? Comparison of findings from FDA Investigational New Drug study site inspections performed in Central and Eastern Europe with results from the USA, Western Europe, and other parts of the world. Drug design, development and therapy. 2012 Mar 27:53-60.
- Gostin L. Ethical principles for the conduct of human subject research: population-based research and ethics. Law, Medicine and Healthcare. 1991 Nov;19(3-4):191-201.
- Sieber JE. Ethical considerations in planning and conducting research on human subjects. Academic Medicine. 1993 Sep 1;68(9):S9-13.
- Hintz EA, Dean M. Best practices for returning research findings to participants: Methodological and ethical considerations for communication researchers. Communication Methods and Measures. 2020 Jan 2;14(1):38-54.
- Andrews JT, Zhao D, Thong W, Modas A, Papakyriakopoulos O, Nagpal S, Xiang A. Ethical considerations for collecting human-centric image datasets. arXiv preprint arXiv:2302.03629. 2023;6:14
)