دانشگاه علوم پزشکی هوشمند

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

استادیار و مدیرگروه حقوق سلامت دانشگاه علوم پزشکی هوشمند، تهران، ایران.

چکیده

زمینه:این مطالعه در راستای بهره­ گیری از تجربیات ملی و بین­ المللی و همچنین تکامل آن به­ عنوان یک رشته جدید دانشگاهی است. حق بر سلامت یکی از عناوین حق ­های بشراست که تحقق آن برای استیفای سایر حق ­های بشر ضروری بوده و در پیوندی ناگسستنی با حق حیات قرار دارد. با توجه به پیچیدگی و توسعه رابطه میان سلامت و حقوق در سطوح ملی و بین‌المللی، ضروری است مروری بر این شاخه قدیمی حقوق، که امروزه یک رشته جدید دانشگاهی است، داشته باشیم. حقوق سلامت می‌تواند از دیدگاه ­های مختلف بررسی شود: اخلاق زیستی، حقوق سلامت عمومی و حقوق مراقبت سلامت. اولی به اخلاقیات مربوط است و دومی و سومی رویکردهای حقوقی موضوع می‌باشند. حق افراد به منظور تعیین سرنوشت خود و حق برخورداری از سلامت، موضوع اصلی در این رویکرد‌های حقوقی است.
نتیجه­ گیری: حقوق سلامت دسترسی به تمامی عناصر حق سلامت شامل حق‌ افراد و جمعیت‌ها و به­ ویژه جمعیت‌های آسیب­ پذیر بوده و مسئولیت قانونی آن­ها عموما در مرکز توجه حقوق سلامت قرار دارد. طبق قوانین ملی و بین‌المللی، نهادهای دولتی دارای مسئولیت قانونی تدارک مراقبت‌های سلامت، حفاظت از سلامت و ارتقای آن هستند. این امور شامل موضوعات مربوط به حقوق مراقبت سلامت از جمله حریم خصوصی و محرمانگی، مسئولیت قانونی متخصصان مراقبت سلامت، کلاهبرداری و سوء‌‌استفاده مالی و همین‌طور حقوق غذا و دارو، حقوق زیست­ محیطی، حقوق سلامت روان و حقوق سلامت جمعیت‌های آسیب‌پذیر می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مقدمه  

"حقوق" به شکل معیارها و اصول حقوقی شناخته می‌شود که می‌تواند در قالب قوانین روی عموم مردم یا یک گروه خاص از شهروندان، یک حرفه و موسسات وابسته به یک صنعت نظیر صنعت مراقبت سلامت، نظام‌های سلامت و نیز ارائه‌دهندگان خدمات مراقبت سلامت اعمال شود. به­ دلیل اهمیت حیاتی سلامت، تمامی صنایع و موسسات مربوط به سلامت شامل خدمات مراقبت سلامت تا حد قابل‌ توجهی توسط قوانین و نظام حقوقی تحت کنترل و نظارت قانونی قرار می­ گیرند. بنابراین، تمامی متخصصان مراقبت سلامت شامل دندان­پزشکان، داروسازان، پرستاران، روانشناسان، رادیولوژیست‌ها، پزشکان و غیره نیازمند زمینه‌سازی گسترده در خصوص اصول و مبانی حقوق مترتب بر حوزه بهداشت و درمان هستند. اهمیت حقوق در سلامت به ­طرز چشم­گیری طی دهه­ های اخیر افزایش یافته است. با توسعه سریع سلامت، حق­های بشر و خدمات انسانی مشکلات بسیاری در مسائل حقوقی و حجم پرونده ­های قضایی در این حوزه پدید آمد. این حقوق که شامل قانون­ گذاری، تصمیمات قضایی و مقررات اداری می ­شود، اکنون تقریبا تمامی ابعاد سلامت و خدمات انسانی ازجمله حق­ های بیمار، حق­ های متخصصان مراقبت سلامت، مدیریت و کنترل و نظارت قانونی بر خدمات مراقبت سلامت، رابطه متخصصان و بیماران و عملکرد حرفه­ای این متخصصان را در بر می­گیرد.حقوق سلامت به­ منزله یکی از حق ­های بنیادین بشری در اسناد ملی و بین­ المللی جایگاه ویژه ­ای دارد و از جمله اصول پذیرفته شده در همه کشورها خصوصا جمهوری اسلامی ایران بوده و دربرگیرنده شرایطی است که دولت­ها برای تامین یک زندگی سالم متعهد به فراهم کردن آن می­ باشند.

 

[1]. Szpalski M, Gunzburg R, Rydevik BL, Le Huec JC, Mayer HM, editors. Surgery for low back pain. Verlag, Berlin, Hidenberg: Springer; 2010 Mar 26.
[1]. Donald T. Dikson. Law in the Health and Human Services: A Guide for Social Workers, Psychologists, Psychiatrists, and Related Professionals. Simon & Schuster Inc, 1995.
[1]. Gostin LO, Meier BM. Introducing global health law. The Journal of Law, Medicine & Ethics. 2019 Dec;47(4):788-93.
[1]. Bélanger M. Global health law: An introduction. Archives contemporaines; 2011.
[1] . Alekajbaf H. Concept and situation of Rights to Health under the International Human Rights bills”. MLJ 2013; 7 (24) :139-170.
[1]. Javid, E., Niavarani, S. The Scope of the Right to Health in International Human Rights Law. Public Law Researsh, 2014; 15(41): 47-70.
[1]. Conceptual Foundation of Public Health Law. Chapter 1; A Theory and Definition of Public Health Law.
[1]. Mosavi, M. S. An Approach to the theory of The Right to the highest level of health attainable. Legal Research Quarterly, 2020; 23(89): 273-296.
[1]. Abbasi M, Rezaee R, Dehghani G. Concept and situation of the right to health in Iran legal system. MLJ 2014; 8 (30) :183-199.
[1]. WHO. Advancing the Rights to Health; the vital Role of Law. Roger Magnusson, university of Sydney, 2017; P1
[1] .Toebes B, Ferguson R, Markovic MM, Nnamuchi O, editors. The right to health: a multi-country study of law, policy and practice. Springer; 2014 Sep 5.
[1]. UNICEF Declaration, International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata, 1978.
[1]. Forrester K, Griffiths D. Essentials of Law for Health Professionals-eBook. Elsevier Health Sciences; 2014 Nov 20.
[1]. Part I – Theory: Thinking About Health. Chapter 1 Concepts of Health and Illness. phprimer.afmc.ca, 2016.
[1] .Den Exter A. Health care law-making in Central and Eastern Europe: review of a legal-theoretical model. Oxford University Press, Intersentia, Social Europe Series, 2002.
[1]. Seyyed Mousavi MS, Vahdaninia V. A legal approach to health theory. Iran J Biomed Law Ethics. 2019;1(1):98-108.
[1]. Novick LF, Mays GP, editors. Public health administration: principles for population-based management. Jones & Bartlett Learning; 2005.
[1].Allallahveysi,S.S, Gorji Aznadreyani, A. Right to health in the constitution of the Islamic Republic of Iran. Comparative journal of Dadpishgan, 2019;2.
[1]. Shakour M, Yousefi A, Bazrafkan L, Jouhari Z, Taheri S, Omid A. The ethical aspects of abortion in medical education. IJMEHM 2013; 6 (5) :24-34.
[1]. Balanian M., secular science or religious science?. Maarefat, 2016; 121, 119-136.