نوع مقاله : مقاله مروری
نویسنده
استادیار و مدیرگروه حقوق سلامت دانشگاه علوم پزشکی هوشمند، تهران، ایران.
چکیده
زمینه:این مطالعه در راستای بهره گیری از تجربیات ملی و بین المللی و همچنین تکامل آن به عنوان یک رشته جدید دانشگاهی است. حق بر سلامت یکی از عناوین حق های بشراست که تحقق آن برای استیفای سایر حق های بشر ضروری بوده و در پیوندی ناگسستنی با حق حیات قرار دارد. با توجه به پیچیدگی و توسعه رابطه میان سلامت و حقوق در سطوح ملی و بینالمللی، ضروری است مروری بر این شاخه قدیمی حقوق، که امروزه یک رشته جدید دانشگاهی است، داشته باشیم. حقوق سلامت میتواند از دیدگاه های مختلف بررسی شود: اخلاق زیستی، حقوق سلامت عمومی و حقوق مراقبت سلامت. اولی به اخلاقیات مربوط است و دومی و سومی رویکردهای حقوقی موضوع میباشند. حق افراد به منظور تعیین سرنوشت خود و حق برخورداری از سلامت، موضوع اصلی در این رویکردهای حقوقی است.
نتیجه گیری: حقوق سلامت دسترسی به تمامی عناصر حق سلامت شامل حق افراد و جمعیتها و به ویژه جمعیتهای آسیب پذیر بوده و مسئولیت قانونی آنها عموما در مرکز توجه حقوق سلامت قرار دارد. طبق قوانین ملی و بینالمللی، نهادهای دولتی دارای مسئولیت قانونی تدارک مراقبتهای سلامت، حفاظت از سلامت و ارتقای آن هستند. این امور شامل موضوعات مربوط به حقوق مراقبت سلامت از جمله حریم خصوصی و محرمانگی، مسئولیت قانونی متخصصان مراقبت سلامت، کلاهبرداری و سوءاستفاده مالی و همینطور حقوق غذا و دارو، حقوق زیست محیطی، حقوق سلامت روان و حقوق سلامت جمعیتهای آسیبپذیر میشوند.
کلیدواژهها
موضوعات
مقدمه
"حقوق" به شکل معیارها و اصول حقوقی شناخته میشود که میتواند در قالب قوانین روی عموم مردم یا یک گروه خاص از شهروندان، یک حرفه و موسسات وابسته به یک صنعت نظیر صنعت مراقبت سلامت، نظامهای سلامت و نیز ارائهدهندگان خدمات مراقبت سلامت اعمال شود. به دلیل اهمیت حیاتی سلامت، تمامی صنایع و موسسات مربوط به سلامت شامل خدمات مراقبت سلامت تا حد قابل توجهی توسط قوانین و نظام حقوقی تحت کنترل و نظارت قانونی قرار می گیرند. بنابراین، تمامی متخصصان مراقبت سلامت شامل دندانپزشکان، داروسازان، پرستاران، روانشناسان، رادیولوژیستها، پزشکان و غیره نیازمند زمینهسازی گسترده در خصوص اصول و مبانی حقوق مترتب بر حوزه بهداشت و درمان هستند. اهمیت حقوق در سلامت به طرز چشمگیری طی دهه های اخیر افزایش یافته است. با توسعه سریع سلامت، حقهای بشر و خدمات انسانی مشکلات بسیاری در مسائل حقوقی و حجم پرونده های قضایی در این حوزه پدید آمد. این حقوق که شامل قانون گذاری، تصمیمات قضایی و مقررات اداری می شود، اکنون تقریبا تمامی ابعاد سلامت و خدمات انسانی ازجمله حق های بیمار، حق های متخصصان مراقبت سلامت، مدیریت و کنترل و نظارت قانونی بر خدمات مراقبت سلامت، رابطه متخصصان و بیماران و عملکرد حرفهای این متخصصان را در بر میگیرد.حقوق سلامت به منزله یکی از حق های بنیادین بشری در اسناد ملی و بین المللی جایگاه ویژه ای دارد و از جمله اصول پذیرفته شده در همه کشورها خصوصا جمهوری اسلامی ایران بوده و دربرگیرنده شرایطی است که دولتها برای تامین یک زندگی سالم متعهد به فراهم کردن آن می باشند.